Zaterdag 29 mei 2010, 12:39
"Fern was up at daylight, trying to rid the world of injustice. As a result, she now has a pig. A small one, to be sure, but nevertheless a pig. It just shows what can happen if a person gets out of bed promptly." [E.B. White]
Tsja, ik zou er een les uit moeten trekken en ook eens proberen wat vroeger op te staan. Maar ik ben sowieso al iemand die vooral 's avonds leeft en het studentenleven resoneert daarmee, zodat mijn nachtritme steeds verder weg dreigt te schuiven. Een erg normaal verschijnsel onder doctoraatsstudenten. Wie voor 10 uur al achter zijn bureau zit, krijgt meer verbaasde blikken dat wie na 10 uur nog achter zijn bureau zit. Respectievelijk 's ochtends en 's avonds, that is.
Hoe ziet het leven van een PhD-student eruit? Is het echt zoals in PHD Comics? Jawel. Pijnlijk veel.
Maar wat dóén doctoraatsstudenten in de wiskunde dan eigenlijk? Wel. Er zijn twee versies. De ene utopisch, de andere realistisch. In de utopische versie zitten we de hele dag voor mijn bureau met een stapel papier, een pen en een prullenmand. We staren gedurende een uur op een blanco vel papier, krabbelen er dan (eureka!) een boeltje rare symbolen op (samengeraapt uit een veelvoud aan beschavingen van vroeger en nu, en voor de fun nog een paar zelf verzonnen karakters ertussen ook), om vervolgens weer en paar uren op die kribbels te staren en uiteindelijk tot de conclusie te komen dat het eigenlijk toch allemaal niet klopt en het papier in de prullenbak verdwijnt. (Het gebruik van de prullenmand is, zoals alom bekend, wat de wiskundigen onderscheidt van de filosofen.) Het uiteindelijke doel is om na een jaar of drie enkele pagina's te hebben die aan de prullenbak zijn ontsnapt en die tot een thesis kunnen uitgewerkt worden.
Maar in werkelijkheid laten we al die moeite natuurlijk voor wat ze is, en gaan we in de plaats samen een kaartje leggen, een balletje trappen of een pintje drinken, al naar gelang de goesting van het moment. En dat is een leventje dat mij best bevalt. Het is het beste van twee werelden. Het studentenleven zonder de examens, maar tegelijk een studiebeurs die zorgt voor een inkomen, zonder daarvoor een job in de scary real world te moeten nemen.
Natuurlijk heb ik wel wat verplichtingen. Tijdens de lesweken moet ik enkele uurtjes voor teaching assistent spelen en er wordt van mij een regelmatige deelname aan relevante seminaries verwacht. Bovenal moet ik regelmatig mijn supervisors gedag zeggen en tevreden houden. Maar ook zij laten mij bijzonder vrij om zelf uit te zoeken wat me interesseert en ik mag me op eigen tempo in de stof te verdiepen. Men vertrouwt er blijkbaar in, dat wie het al tot doctoraatsstudies geschopt heeft, wel genoeg zelfdiscipline heeft om op zichzelf goed te werken. En zelfs als dat fout loopt, dan zullen veel promotoren nog eerder zichzelf verwijten dat ze hun studenten niet geïnteresseerd hebben kunnen houden, dan dat ze kwaad worden op de student.
Ik heb dus bijzonder veel vrijheid over hoe ik mijn tijd en mijn studies indeel. Formeel gezien heb ik recht op vijf weken vakantie per jaar, plus de dagen wanneer de universiteit gesloten is, dat is nog eens een tweetal weken per jaar erbij. Maar in de praktijk maakt het niemand iets uit of ik eens en dag verlof neem, welke uren ik werk, of ik thuis, op de universiteit of waar dan ook werk.
Die vrijheid heb je als wiskundige ook wel nodig. Problemen moeten kunnen rijpen. Inzicht komt niet op commando, maar ontwikkelt zich op eigen tempo. En dus moet je ook werken wanneer die inzichten naar boven komen. Zo was ik afgelopen dinsdag zelfs nog tot middernacht aan het werken. Niet omdat er een deadline zat aan te komen, gewoon uit vrije wil, omdat ik boeiende wiskunde aan het uitwerken was. Dat is nu wel een uitzondering, de enige andere keer dat ik om middernacht nog op bureau zat, was toen we er een spelletjesavond hielden.
Een bijkomende bonus van het doctoreren is dat je voor je studies naar een boel conferenties kunt gaan, vaak in exotische landen of hippe steden. Reiskosten kunnen regelmatig zelfs worden teruggevorderd, van de Universiteit van Leeds (al is die wel een klein klein beetje in geldnood) of van de organisatie van de conferentie. Zo ga ik deze zomer naar de Ponta Delgada op de Azoren voor CiE, naar Parijs voor het Logic Colloquium en naar Hyderabad in Indië voor het International Congress of Mathematicians. Die eerste twee zijn conferenties in mijn onderzoeksgebied. Het ICM is een heel ander beest. Het is de grootste en beroemdste aller wiskundeconferenties, die elke vier jaar plaatsvindt plaatsvindt, al sinds 1896. Het is op het ICM dat Hilbert in 1900 zijn invloedrijke lijst van 23 problemen presenteerde en het is op het ICM dat de Fields Medals worden uitgereikt. Mijn reis naar Indië zal ik weliswaar uit eigen zak moeten betalen, maar ik koppel er ook nog enkele weken Indië-reis aan vast, en ik ga Mark (die mijn huisgenoot was in Cambridge) bezoeken in Delhi, dus dat wordt zonder twijfel de moeite.
Het mag dus wel duidelijk zijn dat mijn leven als doctoraatsstudent me voorlopig wel bevalt. Er zal met de tijd wel meer druk komen om open problemen aan te vallen en meer origineel werk te leveren. Momenteel hou ik mij nog meer bezig met boeiende stukjes wiskunde die al goed gekend zijn. Ik zou me daar eindeloos mee kunnen bezighouden, er bestaat al zo'n gigantische hoop wiskunde die het leren en begrijpen waard is. Op een gegeven moment zal ik mijn aandacht toch naar onopgeloste vragen moeten verschuiven. Die open problemen zijn meestal moeilijker of niet zo aantrekkelijk - ze zijn nog onopgelost voor een reden natuurlijk. Maar ik zal me op termijn toch op open problemen moeten gooien. Ik zal altijd bijzonder graag wiskunde doen, maar of er voor mij nog een carrière in de wiskunde inzit, zal er vooral van afhangen hoe goed dat originele onderzoek me zal bevallen.
P.S.: Honduras is op trainingskamp in Oostenrijk, als voorbereiding op het WK. Donderdag speelden ze 2-2 gelijk in een vriendschappelijke wedstrijd tegen Wit-Rusland. Nog steeds veel te oefenen dus, en niet alleen wat betreft het zingen van het volkslied... Maar de twee goals geven wel hoop: Vrijetrappenspecialist "Rambo" De León staat duidelijk op scherp en Georgie Welcomes indrukwekkende invalbeurt werd beloond met de 2-2. Dat de keeper van Wit-Rusland twee keer nogal in de fout ging, vergeten we maar even. Volgende week staan nog twee oefenwedstrijden op het programma, tegen Azerbeidzjan en Roemenië.