Blog: Real Tales of San Francisco
Zondag 24 april 2011, 23:44
I suppose in about a fortnight we shall be told that he has been seen in San Francisco. It is an odd thing, but every one who disappears is said to be seen at San Francisco. It must be a delightful city, and possess all the attractions of the next world. -- Oscar Wilde
Bijna zonder uitzondering vertellen Amerikanen mij dat San Francisco de beste stad is om een eerste bezoek aan de Verenigde Staten te beginnen. Niet omdat de stad typisch Amerikaans zou zijn; juist omgekeerd. San Francisco is een toevluchtsoord voor skateboardende, pot rokende, liberale hippies, schitterend gelegen op een landtong tussen de Stille Oceaan en de Baai van San Francisco. Een smalle opening, overbrugd door de beroemde Golden Gate Bridge, verbindt de baai met de oceaan. Rondom de baai heb je nog andere grootsteden als Oakland en San Jose, net als de universiteitscampussen van Berkeley en Stanford, en Silicon Valley, het hart van de IT-industrie met onder andere het Googleplex, de campus van Google.
Het openbaar vervoer in die ganse Bay Area is bijzonder goed naar Amerikaanse normen. Zo is er de BART, een efficiënt netwerk van voorstadstreinen, en San Francisco zelf wordt doorkruist door vele bus- en premetrolijnen. Toen ik op zondag in San Francisco aankwam, waren alle ticket- in infobalies van de metro wel onbemand, maar de daklozen in residence hielpen mij graag met reisadvies, in ruil voor een kleine gift. De biljetten zijn bijzonder goedkoop: een bus- of tramreis kost $2, inclusief eventueel overstappen. Je kan tickets van de bestuurder kopen of een vooraf betaalde chipkaart gebruiken. In tegenstelling tot de Londense Oyster card geeft die chipkaart je geen goedkopere tarieven, maar je bespaart er toch een hoop geld mee, want letterlijk de helft van de tijd ligt het systeem plat en mag je gratis reizen. Je kan trouwens ook fietsen met de bus combineren, want alle bussen hebben vooraan een rek om fietsen op te zetten; handig als je het beu bent om de steile heuvels op te fietsen!
De eerste keer dat ik de bus nam, richting de University of San Francisco voor de Workshop in Computability Theory, had ik bijna mijn bus laten voorbijschieten... omdat ik aan de verkeerde kant van de straat stond te wachten! Ik ben immers gewoon om in Engeland de bus te nemen, waar ik dus altijd links van de weg wacht. In San Francisco in het bushokje geraakte ik met een andere wachtende aan de praat (Amerikanen geraken wat gemakkelijker aan de praat met onbekenden dan Europeanen) zodat ik niets in de gaten had totdat mijn bus plots aan de overkant aan de halte stopte. Gelukkig kon ik nog op tijd de straat oversteken om de bus nog te halen, zodat ik het begin van de Workshop niet miste.
Wat openbaar vervoer betreft mag San Francisco dan wel erg Europees zijn, het stratenplan is op en top Amerikaans: een schaakbordpatroon van eindeloze brede, rechte straten die loodrecht op elkaar staan. Het maakt de navigatie er bijzonder eenvoudig op: je moet gewoon de namen weten van de twee straten die elkaar kruisen bij je doel, en maar doorgaan totdat je die namen tegenkomt. Zo was Haight & Ashbury het centrum van de Summer of Love in 1967. Elk van de straten is kilometers lang (huisnummers lopen meestal in de duizenden), maar samen weet je perfect waar je moet zijn. Als je echter niet juist weet waar je heen moet, heb je wel een probleem, want stratenplannen en wegwijzers, zelfs naar de belangrijkste toeristische bestemmingen, zijn een zeldzaamheid, en dat geldt trouwens voor alle steden die ik op mijn reis bezocht heb. Het schaakbordpatroon zelf heeft ook zijn keerzijdes. Het maakt het verkennen van een stad er toch wat minder opwindend op: ook al heb je verbazingwekkend grote verschillen van buurt tot buurt, je mist toch de kronkelende straatjes waar achter elke hoek een nieuwe verrassing wacht, zoals in Europa. En nog een nadeel: als je pech hebt met de richting, moet je als voetganger een omweg van een factor 1.41421356 maken; geen enkel alternatief!
Het unieke aan San Francisco is dat men hier het schaakbordpatroon heeft aangelegd met complete minachting voor de bijzonder steile hellingen in de stad. Zo heb je dus wegen die parallel met de helling lopen, waarvoor men de helling plaatselijk heeft vlak gemaakt, en ook zonder pardon altijd wegen die de helling loodrecht beklimmen, en die de vlak gemaakte kruispunten dus afwisselen met segmenten die nóg steiler zijn dan de helling zelf. Deze hoekige afwisseling maakt van de straten van San Francisco het ideale decor voor achtervolgingsscènes met spectaculaire sprongen (Steve McQueen in Bullitt!).
De steilste hellingen worden beklommen door de beroemde cable cars. Deze wagentjes hebben geen eigen stuwkracht, maar grijpen zich vast aan stalen kabels die onder het wegdek aan een snelheid van 9,5 mijl per uur ronddraaien. Er zijn vier kabellussen (de langste is 6.6 km lang!) die allemaal vanuit het gebouw van het Cable Car Museum worden aangedreven. De eerste cable cars in 1873 waren een revolutie voor het openbaar vervoer, en het netwerk werd in de volgende decennia uitgebouwd over de hele stad. De aardbeving en daaropvolgende brand van 1906 vernietigde echter de volledige stad. In de heropbouw werd de cable car grotendeels vervangen door elektrische trams en later bussen. Enkel op de steilste hellingen bleven de cable cars nog dienst doen. Anno 2011 zijn de cable cars alleen officieel nog onderdeel van het openbare vervoersnerwerk. In de praktijk zijn de drie routes gewoon een toeristische attractie.
Zelfs voor de cable cars zijn de hellingen van San Francisco een uitdaging, met name op Powell Street. Op de foto's lijkt het misschien niet zo erg, maar in het echt is het werkelijk geschift steil, in die mate dat de cable car in de afdaling op elk vlak kruispunt blijft staan wachten, totdat de verkeerslichten op het volgende kruispunt bijna groen worden, alvorens het volgende steile segment te betreden, want remmen voor een rood licht zou wel eens onmogelijk kunnen blijken!
Nu heb ik al bijna duizend woorden volgeschreven over het openbaar vervoer in San Francisco, maar natuurlijk is de auto zoals overal in de Verenigde Staten het vervoersmiddel bij uitstek. Zelfs de straten van Chinatown zijn breed genoeg voor eenrichtingsverkeer met parking aan beide kanten! Toch is het plezant om vast te stellen dat de autobestuurders zich allesbehalve dictatoriaal gedragen; men rijdt zelfs opmerkelijk defensief en is erg galant ten opzichte van voetgangers. Wel mag je niet verrast zijn als er een auto door het rode licht rechts af slaat: dat is legaal! Het geeft een heel stoutmoedig gevoel om dat zelf te doen, door het rood licht rechtsaf slaan, ondervond ik later tijdens mijn roadtrip!
Midden in de Baai van San Francisco steekt de rots van Alcatraz uit het water. In de 19de eeuw, toen de regio boomde in de gold rush, maar tegelijkertijd de Amerikaanse burgeroorlog woedde, werd er op Alcatraz een militaire versterking gebouwd om de toegang tot de baai te controleren. Gevochten werd er uiteindelijk nooit; gaandeweg verloor de versterking haar nut en geleidelijk werd Alcatraz omgevormd tot een high-security gevangenis. Beruchte criminelen zoals Al Capone hebben in Alcatraz gezeten. De gevangenis was ook het toneel voor de bloederige opstand "Battle of Alcatraz" in 1946. Het meest beroemd van al is echter de gesofistikeerde ontsnapping van Clarence Anglin, John Anglin en Frank Morris in 1962, verfilmd als "Escape from Alcatraz" met Clint Eastwood. De drie zijn nooit teruggevonden en sommigen veronderstellen dat ze in de baai verdronken zijn. Maar indien ze het toch gehaald hebben, zou het de enige succesvolle ontsnapping uit Alcatraz ooit geweest zijn. Een jaar later, in 1963, werd de gevangenis gesloten. In de jaren '70 werd Alcatraz nog even bezet door indiaanse activisten. Nadien is de rots een toeristische attractie geworden. In het hoogseizoen moet je lang op voorhand reserveren om op het eiland te geraken. Ik kon nog op de dag zelfs tickets kopen. Er stond wel een lange wachtrij voor de ticketbalie, maar ik had veel geluk dat er juist iemand een ticket op overschot had voor de boot die op vertrekken stond. Ik kon het ticket overkopen, en zo kon ik onmiddellijk zonder aanschuiven de boot op.
De wachtrij die ik gelukkig vermeed...
Vanaf het moment dat je de dokken uit bent, krijg je onmiddellijk schitterende uitzichten over San Francisco, de Golden Gate Bridge, Alcatraz en de rest van de baai. Het moet voor de gevangenen erg tergend zijn geweest om een bruisende wereldstad zo dichtbij te zien liggen, maar toch zo ver buiten bereik...
Het bezoek van Alcatraz zelf is ook best interessant. Ik had met name "Escape from Alcatraz" al gezien als voorbereiding. Tijdens het bezoek aan het gevangeniscomplex kan je niet alleen de decors van de film herkennen, maar krijg je ook een veel beter overzicht van hoe het hele gevangeniscomplex is ingericht. Zo krijg je een veel beter idee van wat er zich allemaal moet hebben afgespeeld.
Ik was in San Francisco in de eerste plaats voor twee conferenties, de Workshop in Computability Theory aan de University of San Francisco, en de ASL North American Annual Meeting, die in Berkeley plaatsvond. Het weer was de ganse week slecht met veel regen, maar ik zat toch hele dagen binnen op het congres. En alsof ik het zelf in de hand had, werd het weer plots veel beter voor de twee dagen die ik na de conferenties nog vrij had om San Francisco beter te verkennen.
Op maandag, mijn voorlaatste dag ik San Francisco, nam ik in de voormiddag een kijkje in de Spaanse Mission van San Francisco, het oudste gebouw van de stad. De missie ligt een eind buiten het centrum, en dat was haar redding in 1906, toen de brandhaard die het ganse centrum van San Francisco vernietigde, net voor de missie gestopt kon worden. Oorspronkelijk moet de missie erg idyllisch gelegen hebben, ten midden van groene weides en heuvels, zoals een maquette in de missie illustreert. Anno 2011 is de Mission echter volledig opgeslokt door de stad. De hippe buurt rondom de missie heet simpelweg het Mission District. Hoewel de buurt gedomineerd wordt door Latino's, is er ook zowaar een Belgische frituur, Frjtz. De eigenaar is een Amerikaan die een tijdje in Belgische woonde en daar de inspiratie opdeed om Belgische frieten in San Francisco te gaan verkopen. Dat is trouwens niet de enige Belgische invloed in San Francisco: langs Columbus Avenue is er een aangenaam café gespecialiseerd in Belgische bieren, genaamd La Trappe, een aanrader voor iedereen die San Francisco bezoekt.
Maandagnamiddag trok ik opnieuw richting Berkeley. Ik had er de vorige vier dagen binnen opgesloten gezeten, en had nu wel goesting om in het plots goede weer nog eens rond te kijken en om te gaan wandelen in Tilden Park, in de heuvels boven Berkeley. De universiteitscampus zag er nu volledig anders uit. Tijdens de conferentie was het immers Spring Break en waren alle studenten dus weg uit Berkeley, zodat dat stad een vrij dode indruk gaf. Nu was Berkeley echter opeens tot leven gekomen, bruisend met studenten die van de zon aan het genieten waren tijdens hun lunchpauze. Die taferelen liet ik echter snel weer achter mij, en ik trok de heuvels in richting Tilden Park. Ik dacht automatisch wel in het natuurgebied te geraken, maar dat viel flink tegen. De eerste weg die ik probeerde kwam uit bij de ingang van een groot, streng beveiligd wetenschappelijk onderzoekscentrum. Dus moest ik terug een stuk afdalen, tot ik een bospad vond dat terug omhoog de heuvels in klom. Maar na een meter of 100 omhoog geklommen te zijn, stond ik wéér voor de hekken van datzelfde laboratorium, met als enige twee opties in te dringen in het domein van een overheidslaboratorium (slecht idee!) of alle gewonnen meters terug te verliezen en weeral een andere weg te zoeken. En zo was ik dus weer in het bos aan het dwalen, nog niets dichter bij mijn doel, toen ik plots op een kerel stootte die daar in de bossen woont, in een geïmproviseerde tent! No kidding! De vriendelijke man legde mij uit dat er niets anders opzat dan nog wat verder terug af te dalen, om een weg te vinden die ook werkelijk naar het Tilden Park leidt... Zo kwam ik uiteindelijk dan toch in Tilden Park terecht, waar mooie uitzichten me beloonden voor de moeite. De heuvels zijn verrassend hoog: de hoogste, Vollmer Peak, steekt maar liefst 580 meter boven het zeeniveau uit. In Leeds prijs ik mij al gelukkig dat ik dergelijke heuvels kan vinden in de Yorkshire Dales, slechts een uurtje met de auto buiten de stad, maar vanuit Berkeley kan je dus zo de heuvels in, de natuur inwandelen - fantastisch!
Maar de beste activiteit van mijn verblijf in San Francisco zou nog komen op dinsdag: mountainbiken in de Marin Headlands. De traditionele toeristenactiviteit in San Francisco is om een fiets te huren en ermee de Golden Gate Bridge over te steken. Eens aan de overkant maken de toeristen rechtsomkeer, of ze nemen de ferry vanuit Sausalito terug naar San Francisco. Ik had echter meer ambitieuze plannen. Ik huurde een mountainbike, stak snel de brug over (het zicht is weliswaar de moeite, maar je bevindt je vlak langs een drukke 3x3 autosnelweg, dus echt om te blijven plakken is het er niet) en reed dan de heuvels van de Marin Headlands in. Want waar de je aan de zuidkant van de Golden Gate Bridge meteen in de grootstad San Francisco komt, is de noordkant een hele andere wereld, een wereld van groene heuvels, baaien met kleine havendorpjes, kliffen, sequoiabossen en fantastische uitzichten. Hard werk is het wel: ik heb in totaal vijf beklimmingen van elk zo'n 200m hoogteverschil gedaan. En dan staat het internet nog vol met berichten van toeristen die klagen dat de beklimming van de Golden Gate Bridge toch wel zwaarder werk was dan ze dachten... Tsss. Wie er de benen voor heeft, moet echter echt wel met de mountainbike de heuvels van Marin Headlands verkennen; het is een onvergetelijk avontuur. Hoe uniek is het wel niet, dat je met de fiets vanuit het centrum van een grootstad dergelijke fantastische landschappen in kunt rijden?
Een blik op San Francisco vanaf de andere kant van de Golden Gate Bridge. Bekijk ook een grote versie van dit panorama met annotaties.
Zo nam ik met een hoogtepunt afscheid van San Francisco. Doch dat was slechts het begin van mijn avontuur in de U.S. of A.: er stonden immers 13 dagen van roadtripping voor de deur! Maar dat is voor in het volgende bericht...